Ukupno pregledanih strana (Total Page Views)

среда, 24. април 2013.

Koncept hijerarhije upravljanja otpadom, Waste Hierarchy Concept



Waste Hierarchy Concept
Koncept hijerarhije upravljanja otpadom

Although the waste hierarchy should not be seen as a rigid rule, the aim of moving
towards a recycling. In more general concept, the minimisation should be added between
prevention and re-use but it can be treated as the part of prevention. It could be said that
waste hierarchy in similar form is worldwide accepted. It is often called Resource
Conservation Hierarchy [7].
Managing waste engine lube practice is extraordinary example of making
compromises between different influences: technical and economy vs. environmental.
(with the rule "all against all", because they are all essentially opposed, with only a small part of a common denominator).
It is obvious then lube (oil) industry has not interest for extended oil drain intervals.
It found its interest with more expensive synthetic oils which equalized smaller quantities
of lubricants. But construction of engine was not ready for the possibilities of synthetic
lubes. Low share of market for the synthetic oils was obvious till mid-90 in XX century.
{I would like to remind you of a dilemma whether to pour synthetic oil in the engine for which was initially-recommended mineral oil; this really wasn’t a wise decision, in the '80s and even later but since then the both are changed: oils (additives) and construction materials; therefore for relatively newer car synthetics is always alternative solution while for older engine it does not have to be; unreadiness of engine manufacturer was reflected in  bad resolved issues such as: motors ventilation and other details that are prevented as prolonged service intervals and quantity reduction of lubricants; commentary brackets is not part of the work which is cited}
New ecological legislation gave the automakers difficult task to fitful them and they have
lot of technical problems in 90’s but after technical improvement in late ’90s the pressure
has moved on lubricant producers which has to adopt new formulations for the new
requirements which also reduced the quantity of lubricant in vehicles. Oil industry, also,
have no big interest in recycling waste engine oils. Virgin base oils are less expensive and
recycled oils are not competitive with them. The quality of recycled base oils is much
smaller problem, although is technically demanding one [8,9].
Legislation is important part of the waste oil management but can not solve the whole
problem. Same legislation often leads to different practice and results where EU is the best example.

Translation (Prevod):
Iako se hijerarhija upravljanja otpadom ne treba gledati kao kruto pravilo cilj je da se otpad tretira recikliranjem (kad god je to moguće).
U opštijem konceptu treba dodati minimizaciju između prevencije i ponovnog korišćenja ali se (s druge strane) može tretirati i kao deo prevencije. Moglo bi se reći da je H.O. (hijerarhija otpadom) u sličnoj formi opšte prihvaćen koncept u celom svetu. Često se naziva i hijerarhijom sačuvanja resursa (zapravo to su slični koncepti između kojih se u aproksimaciji može, čak, sataviti i znak jednakosti) [7, dato u literaturi rada].
Praksa upravljanja otpadnim motornim uljem je izuzetan primer pravljenja kompromisa između različitih uticaja: tehničkih i ekonomskih naspram zaštite okoline (uz pravilo “svako protiv svakog”, jer su svi u suštini suprostavljeni i tek u manjem delu imaju zajednički imenitelj).
Zbog toga je očigledno da industrija maziva nema interest za produžene intervale zamene ulja. Ona je našla svoj interest u tome plasiranjem skupljih sintetičkih ulja što uravnotežava gubitak na manjoj količini (prodatih) maziva. Međutim, konstruktori motora nisu u prvi mah bili spremni za mogućnosti sintetičkih maziva (mazivih ulja). (Stoga je) Očigledno nisko učešće sintetičkih (automobilskih) ulja (se zadržalo) do sredine 90-tih godina prošlog veka.
{ovde podsećam na čestu dilemu da li sipati sintetičko ulje u motor za koji je inicijalno preporučivano mineralno ulje; to zaista nije bila mudra odluka 80-tih pa i nešto kasnije ali su se u međuvremenu promenila i ulja (aditivi) i konstrukcioni materijali; zato je preporuka da za iole noviji automobil sintetika JESTE alternativno rešenje dok kod starijih motora i NE MORA da bude; nespremnost proizvođača motora se ogledala i u loše rešenom ventilacijom motora i drugim detaljima koji su sprečavali kako duže inervale zamene tako i smanjenje količine maziva; komentar u zagradi nije deo rada koji se citira}.
Nova ekološka pravna regulativa postavila je težak zadatak pred proizvođače što je rezultiralo mnogim tehničkim problemima u 90-tim ali posle tehničkih unapređenja kasnih 90-tih pritisak je prešao na proizvođače maziva i oni su morali da usvoje nove formulacije za nove zahteve koji su (osim produženja intervala izmene, vidi prethodni komentar) takođe smanjili količinu maziva u vozilima. Industrija maziva takođe nije imala veliki interes za reciklažu otpadnih motornih ulja. Sveža bazna ulja su jeftinija i reciklirana se ne mogu meriti sa njima (za istu upotrebu). Sam kvalitet recikliranih baznih ulja je mnogo manji problem, iako je tehnički zahtevan [8,9].
Pravna regulativa je važan deo upravljanja otpadnim (mazvim) uljima ali ne može rešiti kompletan problem (zar može u bilo kom slučaju?). Isti pravni okvir vodi ka različitoj praksi i rezultatima za šta je EU najbolji primer (mnogo zemalja sa mnogo različitih strategija; gde forsiranje reciklaže zapravo više prazni fondove, budžet(e), nego što je korisno, kako će se videti u nastavku teksta).

Stroga administrativna pravila su često pogubna za praktične rezultate (kao što znamo) ali EU (za sada) relativno “dobro pliva” i često nalazi dobar balans, gde je ovo pitanje jedno od boljih primera. (pošto je dodato, prevod ide naknadno)
Strict administrative rules are often fatal to the practical results (as we know) but the EU still keeps it head above the water and often finds a good balance, where the issue is one of the better examples. (Since it was added, the translation is going after)

Srećnom okolnošću pravoslavni Uskrs pada u maju, što daje mogućnost da se spoji sa državnim praznikom (1. Maj) tako da će mnogi spojiti celu nedelju, te sa dva vikenda (i Uskršnjim pondeljkom) dođe celih 10 dana. Zavisno od mogućnosti, protegnite noge (sopstvene i vašeg “ljubimca” – automobila). Pokušajte makar sebi jedan izlet da dopustite čak iako ne putujete negde dalje.
Sam autor će biti odsutan nekoliko (pa, možda malo “više nekoliko”) dana, i bez interneta (ah, milina, makar posle “zaginuo”) pa će odgovori na pitanja kasniti (nemojte posle da ispadnem “uobražen” ili tako nešto).
Sve najbolje svim čitaocima (i njihovim porodicama), pa nastavljamo (aktivno) druženje (k’o ‘ajduci, posle Đurđevdana).

Author will take a few days off (Orthodox Easter), so that one week will not respond to questions. Please note this circumstance.

уторак, 16. април 2013.

Uvod u reciklažu maziva, Introduction in Lube Recycling



Dugo najavljivani rad – konačno stiže.
Doduše mogao se izguglati (ko je bio uporan) ali nije u tome caka.
Rad u celini možete naći na:
Izašao je u jednom mladom časopisu, šireg konteksta (znači nije uskostručan) i nije visoko rangiran, bodovno, ali sve to nije mnogo bitno.
Časopis vodi jedan moj prijatelj (ili makar poznanik, ali dugogodišnji), i čoveka veoma cenim. Bilo je tu i par kolega koji su mi pomagali, a pre svega (“ja i nemam psa”) dugo (ali zaista dugo) nisam u (čisto) naučnim vodama i bez mogućnosti eksperimenta (i pored gomila ideja) nisam ni mogao da “pucam” na vodeće stručne časopise.
Još jedan dobar tekst imate na:
makar više bila najava jako dobrog magistarskog. Ima dosta dobrih informacija ali većinu Vas (čitaoca) kao i mene više zanimaju konkretni podaci, no otom potom, možda se neki deo može i dobaviti.

Dakle delovi časopisa (uz prevod ili “prepev”).
I biće (samo)kritičnih momenata (šta je promaklo autorima i recenziji).

WASTE HIERARCHY CONCEPT IN RELATION WITH EUROPEAN AND WORLDWIDE USED LUBE OILS MANAGEMENT PRACTICES

Naslov rada. Title of the paper.
Malo “gorobatno” i komplikovano ali primereno sadržaju.
Dakle, ideja je bila uporediti teoriju i praksu sa stanovištem autora po pojedinim pitanjima (o čemu više kasnije).
The idea was to compare the theory with the practice with Authors’ view on the individual issues.
Prevod:
Hijerarhija koncepta upravljanja otpadom u odnosu sa evropskom i svetskom praksom upravljanja otpadnim uljima za podmazivanje
Uf! Ovo je bilo teže prevesti nego na engleskom napisati.

Autore (na čelu sa mojom malenkošću) ćete naći u samom tekstu pa ćemo ih ovde preskočiti.

Sažetak (izvod), abstract … jednostavno moram dati u celilni.

Abstract: Benefits of waste lube oils management are well known. They impact the environment,
the public health, and the economy. These aspects have different priorities of the same measures in
managing this kind of waste. Consequently, different strategies for solving this problem have
emerged in different parts of the world. This paper shows the data from literature management
practices in various world regions related to waste hierarchy concept. It also shows insight into the
situation in Serbia.
Keywords: waste lube oils management, stocks*, environment, economy

* it shoud stay “base stocks”, this is just error in writing (omitted word)

Izvod: Koristi od upravljanja otpadnim mazivim uljima su dobro poznati. One imaju uticaj na zaštitu okoline, zdravlje ljudi i ekonomiju.  Navedeni aspekti imaju različite prioritete za iste mere (tretmane) u upravljanju ovakvom vrstom otpada. Kao posledica, pojavile su se različite strategije za rešavanje ovog problema  u različitim delovima sveta. Ovaj rad daje podatke iz literature u vezi sa praksom upravljanja otpadom u različitim delovima sveta u odnosu na (opšti) koncept hijerarhije upravljanja istim. U njemu je dat uvid u situaciju u Srbiji.
Ključne reči: waste lube oils management, stocks*, environment, economy

* treba da stoji “base stocks”, kako je i bilo u radnoj verziji, pa je negde zagubljeno.

U uvodu se ponešto može i preskočiti ali veći do ostaje. (In Introduction part something would be omitted but almost all will be there)

1. INTRODUCTION
Two major types of lube oils are: automotive and industrial lubricants. Industrial lube oils
presents less than 30% of the collectable waste oils in EU. They are under better control,
part of them can be re-used and recycling process can be done “on site” in some cases.
Collecting of waste is much easier and with lower costs. It is a usual practices that supplier
of lube oils are the collector of waste oils at the same time [1].
Engine oils have shorter service interval (6-24 months) then gear ones (5-10 years) and the service fill is usually double. As a result more than 90% of the marketed automotive lubes are the engine oils [2, 3].
Lube oils are mixtures of base stocks (oils) and additives. Most industrial oils contain no more than 5% additives whereas most motor oils contain up to 20–25% additives. Some of industrial lubes are pure base oils without additives [4].
Base oils are produced mainly from crude oil, even when they are synthetic ones. During the use, lube oils became dirty, but only additives are worn and the base oil remains almost same as new especially in the case of industrial oils. In the case of engine oils few percents of it could be (thermally) degraded. Contaminates of the combustion of fuel are present in used oil as well as heavy metals from depleted additives and wear. Thus, used (engine) oil is a hazardous waste [5].
The key difference in processing used oil to manufacture automotive oils, industrial oil and fuels is energy and processing severity. A more severe process is needed to produce base oil for automotive use and this requires higher capital investment. Industrial oil processing is less severe.

Note: for this reason it is common practice that recycling engine oils finished as (base for) hydraulic or similar industrial lube oils.

1. UVOD
Dva glavna tipa mazivih ulja su: automobilska i industrijska (e alal mi ćufte za ovu rečenicu, jbg. ljudski je ne biti prepametan). Industrijska ulja za podmazivanje predstavljaju manje od 30% otpadnih ulja u EU, od onih koje je moguće sakupiti. Ona su pod boljom kontrolom, deo njih se može ponovo koristiti a proces reciklaže može biti u pojedinim slučajevima urađen “na licu mesta” (izvora zagađenja). Sakupljanje otpada je mnogo lakše i sa nižim troškovima. Uobičajena je praksa da snabdevač maziva bude i sakupljač otadnih maziva u isto vreme (što se utvrđuje i ugovorom) [1].
Motorna ulja imajuu kraći servisni interval (6-24 meseci) mego menjačka (5-10 godina) a servisno punjenje je obično dvostruko. Rezultat je da više od 90% ulja za transport koje se proda na tržištu budu motorna ulja [2,3].
Maziva ulja su mešavina baznih štokova (ulja) i aditiva. Većina industrijskih ulja sadrži manje od 5% aditiva dok većina (modernih) motornih ulja sadrži (i) 20–25% aditiva. Pojedina industrijsa ulja su čista bazna ulja bez aditiva [4].
Bazna ulja se proizvode uglavnom iz sirove nafte čak i kada su sintetička. Tokom korišćenja ulja postaju zaprljana ali samo se aditivi istroše dok bazna ulja ostaju gotovo ista kao i nova posebno u slučaju industrijskih ulja. U slučaju motornih ulja par procenata može biti (termički/oksidativno) degradirana.  Teški metali od istrošenih aditiva i habanja kao i ostaci sagorevanja goriva su prisutni u motornim uljima, što ih čini opasnim otpadom [5].
Glavna razlika u obradi korišćenih ulja da bi se proizvela automobilska ulja, industrijska ulja ili goriva je u energiji koju u to treba uložiti i stepenu obreade. Mnogo zahtevniji proces(i) su potrebni da bi se proizvelo bazno ulje za motorno ulje i zahteva veće kapitalne investicije. Obada (otpadnih) industrijskih ulja je manje zahtevno.

Napomena (nije u tekstu):zbog toga (gore pomenutog) je uobičajena praksa da reciklirana motorna ulja završe kao (bazna ulja za) hidraulična ili slična industrijska maziva ulja.

ENOUGH FOR INTRODUCTION.
DOSTA ZA UVOD.

To be continued …
Nastaviće se …

четвртак, 11. април 2013.

Godišnjica, Anniversary



ČETIRI GODINE BLOGA.

Izuzetna mi je čast da tim povodom pozdravim sve čitaoce bloga.

Ne nisam zaboravio. Iako je sada već 4 godine i 4 dana.
 
Po tradiciji ću vas malo smoriti statistikom poseta, ali samo kao uvod u neku vrstu zdravice:

430000 pregledanih stranica (page views)
205000 poseta (visits)
118000 posetioca (visitors)

Od gore navedenih broji 92-93% je u poslednje tri godine (svaki početak je težak).

101 zemalja širom sveta. Kompletna Evropa, Severna Amerika, veći deo Južne Amerike (osim dve zemlje: Paragvaj i Surinam), Australija, kompletna Severna Afrika, sad već skoro cela Afrika i bar pola Azije (nedostaje Mongolija kao upečatljiva na mapi, ali sa malo stanovnika). Još uvek nedostaje  većina zemalja Latinske Amerike, a zvanično (google analytics) nema ni Kine iako se u mesečnim izveštajima google blog analitike pojavila par puta.
Za blog na jeziku koji koristi mali broj ljudi ova statistika (globalna) je zaista impozantna.
Naravno, čitaoci iz Srbije čine najviše (72,5%) a zatim republike bivše SFRJ (Hrvatska, BiH sa po 9 i 7,5% respektivno, pa CG, Makedonija i Slovenija sa oko 1%).
Od stranih zemalja vodeće su: Austrija, Nemačka, USA, Italija … (verovatno veći deo ljudi iz ovih krajeva, koji razumeju jezik). Zanimljiv je veliki udeo Švajcarske, obzirom na veličinu i slično Švedske.
Od država gde je malo emigranata, vode naravno one sa sličnim govornim područjem: Slovačka, Bugarska i Češka. Google prevodilac je koristan ali za, na momente, "poetski" pisane tekstove, ne i svemoćan.
Autor se više puta zahvaljivao svima koji su dali komentare, pitali, bili ili ne zadovoljni odgovorima (uglavnom da). Nije dodvoravanje (čitaocima) već živa istina: zahvaljujući pitanjima i komentarima i sam sam naučio više, mnogo više.
Ukupno cca. 3420 komentara, čini oko 1500 pitanja i odgovora. To je nešto što zaista vredi.
142 prijavljena čitalaca. Sasvim O.K. obzirom da “bloger” zaista pomalo “davi” po ovom pitanju ni blizu lakoće i “navlačenja” kao kod face-a ili twitter-a.

Prijateljstvo, razmena informacija i znanja ... makar za par stotina ljudi i posredan uticaj na par hiljada (da makar razmisle o tome šta sipaju u svoj automobil ili drugo vozilo) pa makar i za dug period od 3 godine, nešto znači.

Tekstova će biti, ali (na žalost) obećavam – manje.
S druge strane, malo ću podići nivo, što će delom kompenzovati količinu (informacija). Možda će tu i tamo biti teže za praćenje ali stariji članovi će se snaći a noviji će morati da prelistaju starije tekstove.

U toku aprila (ne smem više da kažem – “za par dana”), definitivno, tekst (možda i par njih) iz mog rada objavljenog u stručnom časopisu (dobio odobrenje pre par nedelja, uz simbolične uslove).

Iako sam uspeo da izvučem “čvrsto” obećanje (bar dva) stručnjaka (profesionalca) iz oblasti maziva da napišu tekst o mazivima i podmazivanju u skorije vreme (bar u toku 2013.) od toga za sada nema ništa; “obećanje – ludom radovanje”. No zaista se nadam (iako ne mogu obećati) da će u petoj godini bloga, makar simbolično, zaživeti koncept “Master Class” uz gostovanje drugih stručnjaka iz oblasti.

I na samom kraju ali možda i primarno po značaju:
I pored više obaveza i manje tekstova još uvek uspevam da relativno brzo odgovaram na pitanja (a ima ih i putem mejla te raznih foruma, ali prednost blogu, osim kada mi nešto promakne).
Možda je moglo biti 2 ili 3 teksta više u poslednjih 6 meseci ali bi se to odrazilo na kvalitet odgovora i brzinu povratne informacije. Mislim da je posle toliko tekstova (sigurno, daleko, više od 1000 gusto kucanih strana) ovo značajnije.

Još jednom pozdrav svima, na svim kontinentima!